Edition Orpheus Koumendakis - Amor Fati Βιβλίο για παραδοσιακά όργανα

Πρόλογος

Ο Γιώργος Κουμεντάκης στο Amor Fati (2007) προσεγγίζει την κρητική μουσική μέσω μιας αφαιρετικής ορχηστρικής γραφής και χωρίς τη χρήση παραδοσιακών μουσικών οργάνων. Οι εναρκτήριες σολιστικές γραμμές των βιολιών παραπέμπουν σε κοντυλιές που μαρτυρούνται στις καταγραφές του Ελβετού μουσικολόγου Samuel Baud-Bovy, σύντομες μουσικές φράσεις, δηλαδή, που παιζόταν αρχικά σ’ ένα κομμάτι καλαμιού μεταξύ δύο διαδοχικών κονδύλων (κοντύλων), και στη συνέχεια πέρασαν και στη μουσική για έγχορδα παραδοσιακά όργανα (λύρα, βιολί). Όπως η κάθε δοξαριά έχει πολλά γυρίσματα-επεξεργασίες, έτσι κι ο συνθέτης αυτοσχεδιάζει, καλύπτοντας πεντάχορδα, όσες κι οι νότες που αντιστοιχούν στις «δαχτυλιές» του κοντυλιού.

Η χρήση των τριών βιμπραφώνων σε συνδυασμό με τη ρυθμική υπόκρουση από τα έγχορδα, αναπαριστά την ιδιαιτερότητα του κρητικού λα(γ)ούτου ως κατεξοχήν συνοδευτικού «κρουστού» οργάνου. Οι μελωδίες των εγχόρδων συνδιαλέγονται με τους ήχους των πνευστών όπως ένα θιαμπόλι ή μια μαντούρα – ένα επεξεργασμένο καλάμι σε σχήμα αυλού – θα έδινε χώρο στον εκτελεστή που είναι ταυτόχρονα και τραγουδιστής να εκφέρει μισή, μία, μιάμιση ή δύο δεκαπεντασύλλαβες ομοιοκατάληκτες ρίμες (μαντινάδες). Το μοτιβικό υλικό από καταγραφές κελαηδισμάτων πουλιών από το συνθέτη ηχεί στα ξύλινα πνευστά που εμπλέκονται με τα έγχορδα σε κρητικό διάλογο ή μαντιναδομαχία. Η σύνθεση ολοκληρώνεται με τη χορευτική διάσταση, όπως απαιτεί το ελληνικό, παραδοσιακό τρίπτυχο «μέλος-λόγος-κίνηση» με συγκοπές κι «ασύγχρονους» τονισμούς που – σε συνδυασμό με τους ρυθμούς των «κρουστών» εγχόρδων – πραγματώνουν ένα σιγανό χορό.

Η ισορροπία μεταξύ των διονυσιακών ήχων των πνευστών, αφενός, και των απολλώνιων εγχόρδων, αφετέρου, παραπέμπουν άμεσα στις νιτσεϊκές ιδέες τις οποίες ενστερνίστηκε ο Νίκος Καζαντζάκης, κι ο συνθέτης επισφραγίζει με την ονομασία του έργου του: την «τραγική» συνύπαρξη πνεύματος και σώματος, λόγου και πάθους, την αγάπη για το πεπρωμένο και τη δυαδική υπόσταση του ανθρώπου. Το μήνυμα του έργου είναι αναμφίβολα εωθινό: το πάθος του σταυρού ακολουθεί η έξ-αρση του Λόγου, κάτι που ευ-αγγέλουν οι αναστάσιμες «καμπάνες»-βιμπράφωνα, ενώ στα τελευταία μέτρα του έργου ο παλμός της σύνθεσης παραμένει νηφάλιος και στοχαστικός.

Σελίδες: 60
Γλώσσα: Ελληνικά
Εκδόσεις: Edition Orpheus